Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Necip Tolga Özbay “Büyüyememe, yaşıtlarına göre büyümesi geri kalmış çocuğu tanımlar ve olguların çoğunda beslenme problemi vardır” diyerek anne karnından ergenliğe kadar çocukların büyümesinin gram gram ve santim santim takip edilmesi konusunda anne babaları uyardı.
Acıbadem Eskişehir Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Necip Tolga Özbay 15 Nisan Büyümenin İzlenmesi Günü’ne atıfta bulunarak çocukluk döneminin en temel özelliğinin dinamik bir büyüme dönemi olduğunu; büyümenin döllenme anından başlayıp erişkin boya ulaşıncaya kadar devam eden, doku farklılaşmasını, gelişmesini ve olgunlaşmasını düzenleyen birçok mekanizmanın yer aldığı kompleks bir süreç olduğunu dile getirdi.
Çocuğun büyüme ve gelişmesinin normal ve düzenli olabilmesinin ilk koşulunun sağlıklı bir genetik yapıya sahip olması gerektiğini vurgulayan Dr. Özbay genetik dışında beslenme, hormonlar, hastalıklar, psikososyal nedenler ve çevresel nedenlerin de büyümeyi etkilediğini anlattı.
Büyüme hızının en yüksek olduğu dönemlerin bebeğin anne karnında bulunduğu dönem, süt çocukluğu dönemi ve ergenlik dönemi olduğunun altını çizen Dr. Özbay “Sağlıklı yaşam için büyümenin belirli aralıklarla izlenip, standart büyüme eğrilerinde değerlendirilmesi yoluyla normalden sapmaların erken tanınarak çocukta kalıcı etkiler yapmadan önlenmesi amaçlanır. İlk bir ay bebekler haftada bir, 1- 6 ay arası ayda bir, 6 ay-2 yaş arası üç ayda bir, 2 yaş- 6 yaş arası altı ayda bir, sonrasında da yılda bir kontrollerle büyümenin izlenmesi önerilir” dedi.
“Bebeklerin kilosu ilk 6 ay her gün 20-30 gram artar”
Büyümenin değerlendirilmesinde vücut ağırlığı ve ağırlık artış hızı, boy uzunluğu ve boy uzama hızı, baş çevresi ve artma hızı, vücut bölümlerinin birbirlerine oranları gibi parametreler kullanıldığını belirten Dr. Özbay “Vücut ağırlığı ilk 6 ay günde 20-30 gram, ikinci 6 ay günde15-20 gram, 12-24 ay haftada 50 gram, 24 ay üzeri ise yılda 2-2,5 kg olarak artar.
Boy uzama hızı 1-2 yaş arası yılda 10-12 cm, 2-4 yaş arası yılda 7 cm, 4 yaşından ergenliğe kadar yılda 5-6 cm, ergenlik öncesi yılda 3-4 cm artar.
Ergenlikte toplam kazanılan boy kızlarda ortalama 25 cm, erkeklerde ise 28 cm olarak beklenir” diye konuştu.
Baş çevresi büyüme hızının ilk 3 ay boyunca ayda 2 cm, 3-6 ay arası yılda 1 cm, 6-12 ay arası ise her ay 0,5 cm olduğu bilgisini veren Dr. Özbay özellikle büyüme geriliğinden şüphelenilen durumlarda, baş-pubis uzunluğu, pubis-ayak uzunluğu, oturma yüksekliği, kulaç uzunluğu gibi vücut bölümlerinin birbirlerine oranlarının da kullanıldığını ifade etti.
“Çok iyi takip edilmeleri gerekir”
Büyüme ölçümlerinin birbirleri ile karşılaştırılma yöntemleri sonucunda yaşa göre boy ya da ağırlık temelli büyüme eğrileri geliştirildiğini anlatan Dr. Özbay “Bu eğriler çocuğun aynı yaş ve cinsiyetteki yaşıtlarına göre büyüme durumunu gösterir. Büyüyememe, yaşıtlarına göre büyümesi geri kalmış çocuğu tanımlar ve olguların çoğunda beslenme problemi vardır. Birbiri ardına birden fazla kez büyüme eğrisinde yaşa göre ağırlığın 3. ya da 5. persantilin altında olması, büyüme eğrisinde 6 aylık dönemde 2 majorpersantilden fazla düşüş olması, boya göre ağırlığın 3. ya da 5. persantilin altında olması durumunda çocuğun büyümesinde sorun vardır” dedi.
Yaşa göre vücut ağırlığının yetersiz beslenmeyi; yaşa göre boy uzunluğunun uzun dönemli beslenme yetersizliğini; boya göre ağırlık oranı ise akut dönemdeki yetersiz beslenmeyi gösterdiğini vurgulayan Dr. Özbay “Baş çevresi, üst kol çevresi, deri altı kalınlığı, üst kol çevresi/baş çevresi oranı, göğüs çevresi/baş çevresi oranı, beden kitle endeksi, z skoru beslenme durumunun değerlendirilmesindeki diğer ölçümlerdir” diye konuştu. Büyümede sorunu olan çocukların tedavisinde varsa altta yatan hastalıkların tedavi edilmesi, beslenme alışkanlıklarının düzenlenmesi, yakalama büyümesi yapabilmeleri için yüksek kalorili diyet verilmesi, multivitamin desteği sağlanması, bilişsel ve duygusal gelişiminin takip edilmesi gerektiğini belirtti.